تاریخچه تراموا

تراموا قطار خیابانی است که ریل‌گذاری آن روی سطح خیابان‌های شهر انجام شده و معمولاً در محدوده داخل شهرها، کار جابجایی مسافر را انجام می‌دهند. تراموا در صورت استفاده از تونل‌ها در حقیقت عملکرد مترو را خواهد داشت.
پیدایش و تکمیل تراموا به سال ۱۸۳۲ میلادی برمی‌گردد که اولین بار در نیویورک واگن‌های اسبی به کار افتاد، اتاقک این واگن‌ها به کمک چرخ و با نیروی اسب روی ریل حرکت می‌کرد.

در آلمان برای اولین بار در سال ۱۸۶۵ میلادی واگن های ریلی اسب کش در برلین مورد بهره برداری قرار گرفتند. اولین تراموا در جهان که با نیروی الکتریسیته کار می کرد در سال۱۸۸۱ میلادی در برلین به حرکت درآمد.
اوج شکوفایی تراموا در سالهای ۱۹۲۰ میلادی به بعد ثبت گردیده که در قاره اروپا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی و استرالیا، در مجموع بیش از ۳هزار شهر به این وسیله نقلیه ریلی مجهز شدند. در قاره آفریقا و آسیا از این وسیله نقلیه عمومی چندان استقبال نگردید.
از خصوصیات خوب تراموا قدرت جابجایی زیاد مسافر و نزدیکی ایستگاه های آن به یکدیگر است. ضمناً برای تعویض سریع مسافر در های ورودی بسیار و با عرض زیاد تعبیه شده، ضمن اینکه برای مسیرهای نزدیک صندلی کم و فضای زیاد برای ایستادن و به عکس برای مسیرهای طولانی صندلی بیشتر برای نشستن و فضای کمتری برای ایستادن پیش بینی شده است.
از سال ۱۹۸۰ میلادی تغییر محسوس و مثبتی در استفاده از تراموا در آمریکا و اروپا گزارش شده که حاکی از اقبال عمومی و علاقه مندی به این وسیله نقلیه ریلی است.
این تغییر روند ناشی از سیاست های جدید شهرسازی و ترافیک است که در آمریکا و اروپا و استرالیا اتخاذ شده است به این ترتیب که در طراحی شبکه های شهری، خصوصاً در مراکز و هسته شهرها سطح مورد استفاده برای خودروهای شخصی کاهش و در عوض سطح مورد استفاده برای تراموا، دوچرخه و پیاده رو افزایش یافته است.

اجرای این سیاست ها در بین کشورهای اروپایی در فرانسه نمود بیشتری داشته و همچنین در آمریکا نیز آثار مثبت آن به تدریج ظاهر شده است. امکانات تراموا عبارت است از راحتی و سرعت بیشتر آن نسبت به اتوبوس در صورتی که هنگام حرکت با ترافیک جاری در خیابان ها تداخل نداشته باشد و گنجایش بیشتر مسافر آن نسبت به اتوبوس بطوری که طبق قوانین آلمان طول تراموا تا ۷۵ متر قانونی است.
نقاط ضعف تراموا بیشتر در وابستگی آن به ریل است که امکان مانور آن را در ترافیک محدود می کند و همچنین قیمت گران واگن ها در سال های اخیر نیز مزید بر علت شده است. از طرف دیگر تأسیسات برقی و دکل های برق بالای ریل ها که جهت تغذیه از برق نصب می شوند، می توانند در بعضی نقاط جلوی دید ساختمان های با ارزش قدیمی را گرفته و در حقیقت آلودگی بصری برای آنها بوجود آورند.

یکی از موفق ترین مدل ها در حمل و نقل ریلی در شهرها از سال ۱۹۸۰ میلادی در آلمان به اجرا در آمده است. به این ترتیب که در شهر لسروهه کار، ادارات ذیربط در امر ترافیک موفق شدند سیستم تراموای شهری که در داخل شهر و در سطح خیابان حرکت می کرد را به خطوط ریل راه آهن دولتی آلمان متصل نمایند و به این ترتیب محدوده حمل و نقل شهری را تا دورترین نقاط در حومه شهر افزایش دهند.
واگن های جدیدی که با توافق متخصصان دو طرف ساخته شد قادر هستند از دو سیستم برق راه آهن دولتی آلمان و همچنین سیستم برق ویژه تراموا تغذیه نمایند و به این ترتیب از هزینه جدید برای ریل گذاری نیز خودداری گردید. اکنون مسافران تراموا می توانند از خطوط راه آهن جهت دسترسی به شهرهای اطراف استفاده نمایند. این ایده اکنون در سایر کشورهای اروپایی نیز مورد استقبال قرار گرفته است.