دکتر محمدرضا علیزاده امامزاده رییس کمیسیون فرهنگی واجتماعی: شورای اسلامی شهر ارومیه

علی (ع) الگویی برای انسان های تمامی اعصار و رنگها

بسمه تعالی

«تفکر» و «اندیشیدن» بزرگترین و برجسته ترین ویژگی «آدمیت» است . البته برای اثبات ادعای مورد بحث،تنها به شواهد و مدارک مستند اندیشمندان اجتماعی و انسانی ارجاع نمی دهیم بلکه علاوه بر آن به «قرآن» کتاب آسمانی و نیز تمام ادیان آسمانی ارجاع می دهیم که در همه آنها، برای پی بردن به او، حتی به وجود خدا و یقین به وحدانیت اش ، انسانها را به «تفکر» فراخوانده اند؛ وقتی «تفکر» را به عنوان برترین ابزار موجود در دست انسان تلقی کنیم، در آن صورت استدلال اولیهای که از آن می توان برداشت نمود این است که چون برجسته ترین ابزار انسانی «ذهنی» است لذا برترین هدف و غایت کمال وی نیز تردیدی نیست که امری «ذهنی» خواهد بود، با دقت در احوال انسان میتوان به وضوح درک نمود که تقریبا بهترین و ناب ترین احوالات و کمالات انسانی اموری «ذهنی» هستند که پرتو و تلالوی انوار آن در محیط «عینی» بروز می نماید. و این یک اصل مسلم زندگی روزمره انسانهای از آغاز تا پایان است؛

حال اگر این موضوع را به یکایک موضوعات و مباحث زندگی اجتماعی تعمیم بدهیم و ماهیت «ذهنی» و «عینی» مسائل را بررسی کنیم در می یابیم که امورات «ذهنی» نه تنها برتر از امورات «عینی» هستند بلکه دومی ریشه در اولی دارد؛ یکی از این مسائل مهم بحث ایدئولوژی و جهانبینی و اعتقادات بشری است که ضمن آنکه امری «ذهنی» است بلکه امورات «عینی» نیز ریشه در ذهنیت انسانها دارد.

با این مقدمه هر چند موجز، مبحثی که پرداختن به آن مقصود شده است، مساله «ولایت» حضرت علی (ع) است؛ لازم به ذکر است که هدف اثبات یا رد بعضی مسائل تاریخی نیست؛ بلکه مسائل تاریخی سوای از بحث آنها، یکسری «عینیات» هستند که «ذهنیاتی» در پس زمینه آنها وجود دارد که این «عینیات» از آنها نشات گرفته است. اگر شخصیت حضرت علی (ع) در تمامی متون اسلامی و نیز متونی که به قلم غیرمسلمانان نگاشته شده است بررسی شود «ذهنیتی» که در پس «وجود» مبارک ایشان است همه پر از فخر و شرافت و عزت و مردانگی و بزرگی است که همه این امورات افتخارات «ذهنی» اجتماع تمامی بشریت از آغاز تا انتها است و خواهد بود. لذا اگر می بینیم که حضرت علی (ع) برای گروهی «خلیفه» است برای گروه دیگر «امام» است؛ برای گروهی سمبل «رادمردی» و برای گروه دیگر مظهر «وحدانیت پرستی» است.

نکته دیگری که در بحث از جاذبه شخصیت و وجود حضرت علی (ع) لازم است به آن اشاره شود به غیر از بحث «عینی» و «ذهنی» ویژگی گرایش به «کمال گرایی» و «یکتاپرستی حقیقی گرایی» است. دعوا بر سر یک شخصیت و اینکه هر گروهی سعی می کنند خود را پیرو و طرفدار خط مشی و رهرو او نشان دهند حکایت از «کامل بودن» آن شخصیت است از این رو این همه پراکندگی و اختلاف بر سر این شخصیت بزرگ دنیای بشریت و اسلام به خودی خود حکایت از گرایش انسانها به «یکتاپرستی» و «بزرگی» و به عبارت دیگر «کامل بودن» و «بزرگ بودن» شخصیت حضرت علی دارد. از این رو در این مختصر تنها یکی از موارد «مافوق یک انسان اجتماع بشری  بودن» حضرت علی (ع) بیان می گردد:

روایت است که در جریان جنگ صفین وقتی سپاهیان دو طرف صف آرایی نمودند؛ یاران حضرت منتظر فرمان حمله بودند که از سوی حضرت علی درنگ شد؛ در این اثنا آنانی که با شخصیت و ابعاد وجودی وی آشنایی نداشته یا آشنایی کمی داشتند شایعه کردند که احتمال دارد حضرت علی (ع) یا از مردن می ترسد و یا اینکه طرف مقابل را قبول می نماید و دوست ندارد با او بجنگد که یکی از یاران امام وقتی این مساله را با وی در میان گذاشتند حضرت جوابی دادند که به خودی خود «ولایی بودن» شخصیت او  را نشان می دهد حضرت فرمودند: خیر نه از مردن می ترسم و نه طرف مقابل را قبول دارم بلکه منتظرم که شاید یکی از سپاهیان طرف مقابل به اشتباه راهی که انتخاب کرده است پی ببرد و به سپاه من ملحق شود»

سوای از مبحث «عینی» و «تاریخی» این راویت و واقعه نشان از شخصیتی والا دارد که مسلم است هر بشر صاحب وجدانی را جذب نماید. از این رو در این برهه از زمان که «ذهنیت» و «استلالات ذهنی» در اولویت امورات اجتماعی قرار دارد همه با هم سعی کنیم به  جای پرداختن به بعضی مسائل تفرقه انگیز شخصیت مافوق اجتماعی وی را به جهانیان بشناسانیم به طوری که سرمشقی برای همه انسانهای جهان از هر رنگ و نژادی و مذهب و ایدئولوژی باشد. باشد که به این درک رسیده باشیم.

نویسنده دکتر محمدرضا علیزاده امامزاده :

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد ورییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی عضو شورای اسلامی شهر ارومیه