پیشنهادات رئیس مرکز پژوهشهای شورا برای لایحه بودجه97 شهرداری ارومیه
به گزارش روابط عمومی شورای اسلامی شهر ارومیه : دکتر محمد رضا علیزاده امامزاده رئیس مرکز پژوهشهای شورا پیشنهاداتی را برای لایحه بودجه 97 شهرداری ارومیه در هشت عنوان به شرح ذیل ارائه نمود:
#مقدمه
اگر در نظر است ارومیۀ 2020 با نقش #گردشگری تعریف گردد و درآمدهای حاصل از صنعت #توریسم به این شهر سرازیر شود، در وهلۀ اول لازم است «طرح جامع گردشگری شهر ارومیه» تدوین شود. همچنین بودجۀ سال 1397 #شهرداری #ارومیه باید در راستای اهداف ارومیۀ 2020 باشد. همانطور که اصفهان در راستای تحقق شاخص­ های برنامۀ #اصفهان 1400 گام بر می­دارد و رئوس لایحۀ بودجۀ این شهر در سال 1397 بدین سمت هدایت گشته است، ارومیه نیز برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود باید از چشم انداز سال 2020 که برای شهر لحاظ گردیده است، تبعیت کند و بودجه ­های سالانه نیز در راستای برآورده شدن این هدف کلان باشد.
گام­ هایی که باید برداشت:
1- تدوین برنامۀ جامع
گردشگری برای ارومیۀ 2020
2- تعریف پروژه ­ها
3- تخصیص منابع
#محور_اول:توسعۀ خیابان­های #پیاده_محور #گردشگری در مرکز شهر ارومیه
توسعۀ پیاده راه، رمز موفقیت تقویت نقش گردشگری شهر و شکل­ دادن به فضاهای جاذب توریستی است. مرکز شهر به دلیل تاریخی بودن و تجاری بودن آن، بزرگترین و مستعدترین قطب گردشگری هر شهر محسوب می­ شود. برندسازی شهری در بافت تاریخی مرکز شهر به آسانی می ­تواند اتفاق بیفتد. به عبارت دیگر توسعۀ اقتصادی شهر، نیازمند توسعۀ جذابیت ­های معمارانۀ مرکز شهر در بافت تاریخی است.
شهروندان و گردشگران با حضور در فضای پیاده محور گردشگری به حضور بیشتر در فضا ترغیب می ­شوند و به خرید و تجارت کردن تمایل بیشتری نشان می­ دهند. توسعۀ شبکۀ پیاده راه در مرکز شهر می­ تواند جاذبه­ های توریستی، فرهنگی و تاریخی شهر را معرفی کند و این جاذبه را چندین برابر تقویت نماید، چرا که ادراک ارزش­ های معمارانۀ ابنیۀ #تاریخی مرکز شهر تنها با سرعت حرکت پیاده میسر است و با سرعت حرکت خودرو نمی ­توان این ارزش­ ها را درک کرد. از سوی دیگر، گردشگری و درآمدهای حاصل از آن یکی از محورهای مهم #درآمدزایی پایدار برای شهرداری است.
یکی از مثال­ های بارز در مورد پیاده­ مداری، شهر #کپنهاگ، پایتخت #دانمارک بزرگ­ترین #شهر پیادۀ دنیا است که مسئولان این شهر از سال 1960 میلادی، هر ساله به پیاده راه­های این شهر وسعت بخشیده اند. امروزه پس از 57 سال، همین خیابان­ های پیاده مدار در کپنهاگ بزرگ­ترین عامل جاذبۀ #گردشگری این شهر شده و به این شهر لقب «بزرگ­ترین شهر پیادۀ دنیا» را داده است.
مثال دیگر، شهر اسلو، پایتخت #نروژ است که اعضای شورای این شهر در سال 2014 میلادی، طرحی را به تصویب رساندند که می­ بایست زیرساخت های حمل و نقل عمومی مرکز این شهر تقویت شود و تمامی خیابان­ های آن با محوریت تردد پیاده ­ها و دوچرخه­ ها در مرکز شهر تجهیز گردد. چشم انداز این طرح سال 2019 است.
#شورای_شهر #اسلو در نظر دارد تا سال 2025 میزان تردد با دوچرخه در این شهر به 25 درصد برسد و تمامی موانع مسیرهای دوچرخه حتی برف زمستانی را (با تعبیۀ سیستم گرمایش از کف در خیابان­ها) از سر راه حذف می کند. شایان ذکر است کشور نروژ از سردترین کشورهای جهان است و 9 ماه در سال در این کشور برف و باران شدید می ­بارد.
#محور_دوم :سیاست­ های پیشنهادی برای توسعۀ #حمل_و_نقل #عمومی در محدودۀ مرکزی شهر
- اجرای خطوط ریلی #قطار سبک شهری همزمان با ارائۀ طرح گسترش شبکۀ #پیاده_راه در مرکز شهر ارومیه
- نوسازی ناوگان #اتوبوسرانی
- طراحی مسیرهای جداگانه و ویژۀ #دوچرخه در طرح پیاده­ راه­ سازی مرکز شهر
- ایجاد جذابیت­ های متناسب با حرکت #پیاده در طول مسیر به واسطۀ #مبلمان #شهری
(شایان ذکر است 53 نوع مبلمان شهری وجود دارد)
- احداث ایستگاه­های #اتوبوس و #قطار_شهری با طراحی متحدالشکل (با ارائۀ طرح مطالعه شده)
- انتقال پایانۀ اتوبوسرانی از" خیابان عطایی" به نقطۀ مطلوب دیگر در مرکز شه
(نیازمند طرح مکان­یابی)
در توضیح این نکته می ­توان گفت شبکۀ پیاده راه، زمانی کارآمدی بالایی خواهد داشت که حمل و نقل عمومی (قطار، اتوبوس و دوچرخه) به ویژه در مرکز شهر تقویت شده و #عابران پیاده گزینه­ های متنوعی برای انتخاب داشته باشند. همچنین اگر شبکۀ پیاده­ راه به صورت علمی و با توجیه منطقی اقتصادی و گردشگری گسترش یابد، ایستگاه های دوچرخه که در سال ­های اخیر از سوی #شهرداری احداث شده است، با طراحی مسیرهای #ایمن و جذاب، کارآمدتر و ایمن ­تر از گذشته مورد استقبال گستردۀ #شهروندان قرار خواهد گرفت و شور و نشاط و سرزندگی شهری نیز افزایش خواهد یافت.
(طرح توسعۀ #پیاده_راه در محدودۀ مرکزی شهر #ارومیه می­تواند در مرکز پژوهش های شورای شهر مورد مطالعۀ #جامع قرار گیرد)
#محور_سوم :توسعۀ شهری در ارتباط با نیازهای #زنان و #جوانان جامعۀ شهری
- امکانات تفریحی و گردشگری در پارک ها
- نیاز به امکانات ورزش همگانی
- نیاز به احداث مسیرهای دوچرخه در پارک­ ها
- احداث کارتینگ ­های سرپوشیده و باز در چند نقطۀ شهر (نیازمند طرح مکان­یابی)
- جذب سرمایه ­گذار برای احداث پارک آکواریوم، پارک یخی و پارک آبی
- نیاز به زیباسازی پارک ­های مهم شهر از نظر جاذبه ­های طبیعی، مبلمان، گل و گیاه، طراحی ورودی و المان ­هایی که واجد معنای عمیق و هویتی برای شهر باشد.
نیازهای #مادران در فضاهای #عمومی
• تجهیز فضاهای عمومی همچون مراکز خرید، #پارک­، سینماها و ... به اتاق­ های تغذیۀ نوزادان
• تسهیل حرکت کالسکۀ #کودک در #پیاده­_رو های شهر و فضاهای عمومی مانند پارک، مراکز خرید، خیابان­ ها و ...
(مستلزم آماده­ سازی خیابان ­ها و نیز وسایل نقلیۀ عمومی برای تردد کالسکه­ های کودکان است)
#محور_چهارم :اهمیت پیشگیری از خطرات و آسیب های #سوانح_طبیعی و #حوادث #غیرمترقبه
تجربۀ آتش سوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو در 30 دی ماه سال 1395 در تهران نشان داد که آتش نشانی ها در برابر آتش سوزی ساختمان های بلند مرتبه از تجهیزات کافی برخوردار نیستند. از آنجا که شهرداری ارومیه نیز ممکن است دچار مشکلاتی در این زمینه باشد، لازم است تمهیداتی متناسب در نظر گرفته شود:
- تشکیل «مرکز هماهنگی واکنش اضطراری» (تیم عملیاتی منجسم و متشکل از ستاد مدیریت بحران، شهرداری، هلال احمر، نیروهای نظامی و انتظامی، اورژانس) در مقابلۀ فوری با بلایای طبیعی و سوانح
نکته: یادآور می شود سوانح (مانند آتش سوزی) و فجایع طبیعی (مثل زلزله) در مرکز شهر (به دلیل فشردگی قطعات و واحدهای تجاری، عرض باریک معبر، انباشتگی فعالیت ها، تراکم بالای ساختمانی، فرسوده بودن ابنیه و تجهیزات برق و گاز، اشتعال زا بودن اجناس در مراکز خرید و پاساژها) ابعاد پیچیده تری به خود می گیرد.
- تجهیز مراکز آتش نشانی به ملزومات پیشرفتۀ اطفای حریق در مرکز شهر (توجه به ویژگی های نفوذناپذیری بافت فرسوده، انباشتگی فعالیت ها و تراکم بالای جمعیت ضروری است) همچنین لزوم رعایت استاندارد شیرهای آتش نشانی در مرکز شهر از اهمیت بالاتری برخوردار است.
- تدوین برنامه و طرح برای کاهش خطرات زلزله در بافت های ناکارآمد و فرسوده
- اولویت تعریض برخی معابر در بافت های ناکارآمد به منظور ورود آسان خودروهای امداد (آمبولانس، آتش نشانی و ...) به منظور مدیریت بحران و نجات
- تصویب لایحۀ الزام آور شمول بیمۀ حوادث برای مالکان ساختمان ها و واحدهای تجاری مرکز شهر
- در نظر گرفتن تسهیلات از طرف شهرداری و مؤسسات بیمه برای مالکان ساختمان های مسکونی محله های فرسوده به منظور پیشگیری از خسارات احتمالی حوادث و سوانح
#محور_پنجم :مبحث #سلامت، #محیط_زیست و #زیبایی
- سلامت زیست محیطی و #فضای_سبز شهری:
شناسایی و کاشت درختان کم آب بر و مقاوم به خشکی و کم آبی
شناسایی و کاشت درختان تصفیه کنندۀ هوا و مقاوم به #آلودگی #هوا
کاهش سطوح چمن کاری و کاشت درختچه های تزیینی
صیانت و حفاظت از #باغات درون و #حاشیه #شهر و تبدیل باغات شهر به فضاهای تفریحی برای خانواده ها با حفظ درختان آن ها
- سلامت زیست محیطی و حوزه های نیمه صنعتی و خدمات شهری:
شناسایی و مطالعۀ محورهای خطی نیمه صنعتی و خدماتی شهر
تجمیع و ساماندهی واحدهای مکانیکی، تعویض روغن، پنچرگیری، صافکاری و... مستقر در محورهای خطی نظیر محورهای «ولیعصر» و «ابوذر» به صورت مجتمع های تعمیرگاهی و نیمه صنعتی
آموزش شهروندان در خصوص پسماندهای خانگی و تفکیک آن ها از مبدأ
تبدیل روش جمع آوری خانه به خانه پسماندها به روش جمع آوری کوچه به کوچه در راستای پاکیزگی و زیبایی شهر
- سلامت زیست محیطی و حوزه های زیباسازی شهری:
تخریب و زیباسازی دیوار ادارات با همکاری سازمان های متبوع همچون تخریب دیوار بیمارستان شهید مطهری، مدرسۀ تاریخی 22 بهمن، ساختمان ادارۀ آموزش و پرورش و جایگزینی دیوار با گلدان ها و گلجای های زیبا
گسترش «بالکن ها و دیوارهای سبز» با همکاری سازمان های مردم نهاد و شهروندان و حمایت شهرداری
تعیین تکلیف ساختمان های نیمه ساز و تخریبی با استمهال به آن ها
#محور_ششم :امنیت شهری:
- تعیین تکلیف ساختمان های مخروبه به ویژه در محدودۀ #بازار #تاریخی و محله های #فرسوده
(یادآور می شود ساختمان های مخروبه محلی برای ایجاد اخلال در #امنیت جانی و روانی #شهروندان به ویژه کودکان و زنان محسوب می شود. این ساختمان ها اغلب محلی برای حضور اخلالگران اجتماعی و معتادان می شود. «نظریۀ پنجره های شکسته» (The Brocken Windows Theory) در این زمینه بیان کنندۀ میزان اختلالات شهری و خرابکاری و اثرگذاری آن بر افزایش جرم و رفتارهای ضد اجتماعی است. این نظریه از سوی «ویلسون» و «کلینگ» در سال 1982 مطرح شده است
- استقرار کاربری های شبانه در محدودۀ خیابان امام و بازار تاریخی برای تأمین امنیت شبانه در محیط
- شناسایی مکان های نا امن شهری و فعال ساختن این مکان ها و تجهیز آن ها به عملکردهایی که مطلوب نظر شهروندان و ساکنان محله است
یکی از نمونه های مکان نا امن، درۀ فرحزاد (درمنطقۀ 5 شهرداری تهران) بود که با تبدیل کاربری هوشمندانۀ این دره به پارک منطقه ای با نام بوستان نهج البلاغه، امروزه نه تنها اثری از نا امنی (از سوی موادفروشان و معتادان) در این مکان دیده نمی شود که حتی یکی از امن ترین مکان های پایتخت است و با استقبال گستردۀ شهروندان از این پارک در طول شبانه روز مواجه شده است.
#محور_هفتم :تقویت #انضباط و #شفافیت_مالی و مدیریت بهینۀ #منابع و #مصارف
یکی از مهم ­ترین #درآمدهای #پایدار شهرداری عوارض نوسازی است که در کشورهای مختلف جهان تحت عنوان «مالیات بر دارایی ­های غیرمنقول» شناخته می ­شود. این نوع مالیات جزء اقلامی است که هر ساله می تواند منبع درآمدی مناسبی برای شهرداری­ ها ایجاد نماید. پیش نیازهایی که در محاسبه و اخذ این عوارض باید در نظر گرفت عبارتند از:
- تعیین قیمت روز املاک و مستغلات
- ایجاد بانک اطلاعات املاک و مستغلات
- افزایش کارآیی نظام تشخیص و وصول عوارض نوسازی
- شفاف سازی مبنای محاسبات (تعاملی منطقی بین شهرداری ­ها و پرداخت کنندگان عوارض)
- شفاف سازی میان درآمدهای شهرداری و هزینه­ های صورت گرفته در سطح شهر
- رفع بی ­اعتمادی از پرداخت کنندگان عوارض نوسازی و جلب مشارکت آنان در زمینۀ پرداخت به موقع عوارض
در شرایط فعلی مبنای تعیین عوارض نوسازی قیمت­ های منطقه ­ای است که با قیمت­ های روز واقعی زمین و املاک تفاوت فاحش دارد. در این راستا تغییر نگرش تصمیم گیران شهری در جهت وضع نرخ عوارض نوسازی باید به تدریج از قیمت ­های منطقه ­ای به قیمت ­های روز املاک و مستغلات تغییر جهت دهد.
در زیر، سهم عوارض نوسازی در برخی شهرهای منتخب جهان تحت عنوان مالیات بر دارایی یا بخشی از مالیات محلی تلقی می ­گردد.
در زیر سهم درآمدهای شهرداری از عوارض نوسازی در چند شهر جهان بر حسب سال و درصد بیان می گردد:
مادرید: ١٢ درصد سهم عوارض نوسازی در سال ٢٠٠٣
تورنتو: ۴١/۵ درصد سهم عوارض نوسازی در سال ٢٠٠٧
بمبیی: ١٩ درصد سهم عوارض نوسازی در سال ٢٠٠٨
کیپ تاون: ٢۵/۴ درصد سهم عوارض نوسازی در سال ٢٠٠٨
سئول: ۶٣ درصد سهم عوارض نوسازی در سال ٢٠٠۵
مشهد: ٢/۶ درصد سهم عوارض نوسازی در سال ١٣٨٨
مشهد: ١/۵ درصد سهم عوارض نوسازی در سال ١٣٨٩
منبع: برنامۀ سکونتگاه­ های انسانی ملل متحد، ٢٠٠٩، راهنمای منابع مالی شهرداری ­ها
بررسی داده­ های فوق حاکی از آن است که در شهرهای دنیا سهم منبع درآمدی پایدار عوارض نوسازی بسیار بالا است، در حالی که سهم منبع درآمدی مذکور در شهرهای ایران پایین است و این موضوع برای کلانشهر مشهد با سهم کمتر از ٣ درصد مشهود است.
- به منظور افزایش درآمد شهرداری ­ها و ایجاد درآمدهای جدید پایدار باید به محورهای زیر توجه اساسی داشت:
• بازنگری و اصلاح نظام درآمدها
• بازنگری و اصلاح نظام بودجه ­ریزی
• بازنگری و اصلاح نظام مالی و حسابداری
• بازنگری و اصلاح نظام مدیریت شهرداری ­ها
- در زمینۀ قابلیت­ های افزایش درآمد شهرداری­ ها از طریق وضع عوارض، ابتدا باید به مبانی نظام­ مند و اصول اولیۀ عوارض از قبیل رعایت عدالت، اصل صرفه­ جویی، اصل کفایت و اصل ثبات (پایداری) در درآمد توجه نمود. این موارد مبانی تدوین و وضع عوارض محلی است که در گام اول باید توسط مدیران شهری لحاظ شود.
- به منظور تأمین منابع مالی طرح­ های زیرساختی شهرداری ­ها، سرمایه­ گذاری­ های مناسبی باید صورت گیرد. ایجاد نهادهای مالی همچون صندوق­ های مشترک شهرداری ­ها یا بانک­ های تخصصی می­ تواند در این زمینه در دستور کار قرار گیرد.
- بر اساس تجربیات جهانی می ­توان بیان داشت که به منظور افزایش مشارکت­ های بخش خصوصی در پروژه­ های شهری در گام اول باید اصلاحات اساسی در وضعیت مالی شهرداری­ ها صورت گیرد و برای دستیابی به وضعیت مالی مناسب باید سطح کیفی حساب ­ها تا سطح استانداردهای ملی و بین­ المللی ارتقا یابد (نظام حسابداری پاسخگو). گام دوم ارائۀ پروژه­ هایی است که معیارهای مورد نظر تأمین کنندگان سرمایه را برآورده می ­سازد.
#محور_هشتم:حقوق #مسکن و خدمات وابسته به آن
مسکن (به مفهوم اجتماع محلی) در بافت هایی از #شهر با بحران های بعضاً مشابهی مواجه است. از جملۀ این موارد عدم رعایت حقوق #آپارتمان نشینی و نابرخورداری برخی #محله های حاشیه ای، محله های فرسودۀ مرکز شهر و بافت های روستاشهری از امکانات، تسهیلات و زیرساخت ها است. مشکلات زیرساختی و فقدان یا کمبود تسهیلات #اجتماعی، #فرهنگی، #ورزشی، #آموزشی و سبز و باز و تراکم بالای جمعیتی در بافت های مسئله دار شهری، معضلاتی را در ارائۀ مسکن مطلوب نمایان می کند. در کنار موارد کالبدی و فیزیکی، مشکلات فرهنگی و مشارکتی در مدیریت محله و همزیستی مناسب ساکنان مجتمع های مسکونی و عدم رعایت حقوق آپارتمان نشینی را نیز باید به این مسائل افزود. در این زمینه مهم ترین اقدامات در دو زمینۀ اجتماعی و کالبدی برای بهبود وضعیت مسکونی محله ها لازم الاجرا است
- در اولویت قرار دادن آموزش های شهروندی در حوزۀ #همزیستی مطلوب و رعایت حقوق آپارتمان نشینی
- آموزش اصول و فواید مشارکت جویی برای تجمیع، نوسازی و بهسازی محله های فرسوده
- اعتمادسازی و ظرفیت سازی در محله های حاشیه ای و فرسودۀ مرکز شهر
-ترویج پروژه های ارزش افزا و محرک توسعه در چند قطعۀ محدود در مرکز محله های فرسوده
-تأمین سرانه های محله ای (فضا به نسبت جمعیت محله) در مورد کاربری های آموزشی، فرهنگی (کتابخانه و فرهنگسرا)، ورزشی و سبز و باز
-مطالعۀ شاخص های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی مسکن در سطح شهر با اولویت محله های مسئله دار